Histamin İntoleransı

Histamin, bağırsaktaki bakteriler tarafından histidinden sentezlendiği gibi dışarıdan gıdalarla da alınan organik bir bileşiktir.

Histamin özellikle bazofiller ve mast hücrelerinde, mide enterokromfin hücrelerinde, lenf düğümlerinde ve timuslarda salgı granüllerinde yüksek konsantrasyonlarda depolanır.

Sağlıklı bir vücutta histamin, ilgili enzimler sayesinde yıkıldıktan sonra vücut için ihtiyaç duyulan seviyeye ulaşır.

Histamin İntoleransı Nedir?

Histamin intoleransı, vücuda besinlerle alınan ya da sentezlenen  histaminin yeterince yıkılamaması sonucu vücutta birikmesi ile oluşur ve kişiler de alerjik reaksiyonları taklit eden çok sayıda semptoma neden olabilen bir sağlık sorunudur.

Histamin 2 ana enzim tarafından metabolize edilmekte yani yıkılmaktadır.

Bu enzimlerden diaminoksidaz (DAO) enzimleri sindirim sisteminde bulunurken, histamin-N-metiltransferaz (HNMT) karaciğerde aktivitesini göstermektedir.

Bu enzimlerden gıda yoluyla alınan histamini yıkan ana enzim DAO’dur.

Histamin dışarıdan alınan gıdalarla fazla alındığında vücutta eğer histaminin yıkımına yetecek miktarda DAO enzimi yoksa histamin intoleransı oluşabilir.

En sağlıklı insanlar bile bazen beslenmeye bağlı olarak histamin toleransı azalabilir.

Örneğin aynı gün içerisinde fazla çay kahve tüketildiğinde, fazla alkol alındığında, histamin içeren besinler fazla yendiğinde çoğu insanda mide ve bağırsak sisteminde sıkıntılı saatler yaşanabilmektedir.

Histaminin Etkileri Nelerdir?

Histamin başta bağışıklık sisteminin, merkezi sinir sisteminin ve sindirim sisteminin düzenli ve sağlıklı çalışmasında etkilidir.

Kan damarlarını genişletmek ve kasların kasılıp gevşemesini sağlamakla da görevlidir.

Yüksekliğinde;

Kardiyovasküler sistemde kalbi uyararak, düz kaslarda daralma ya da genişleme ile hipotansiyona neden olmaktadır.

Kan damarlarında genişleme sonucunda damar geçirgenliğini artırarak, doku içerisine plazmanın sızmasına, deri içinde kabarıklık, ödem, kırmızı renkli alanlar oluşmasına ve baş ağrısına sebep olmaktadır.

Uterus, solunum sistemi ve barsak kanalı düz kaslarında kasılmalara neden olur.

Solunum sisteminde, astım ve bronşit gibi bazı patofizyolojik durumlara neden olur.

Sindirim sisteminde ise karın kaslarında kramp, ishal ve kusmaya neden olmaktadır.

Mide asidi miktarı ve pH gibi önemli fonksiyonların düzenleyicisi olduğundan gastrik asit salgılanmasını arttırarak peptik ülsere sebebiyet verebilmektedir.

Vücutta bulunan histamin, bağışıklık sisteminin tepkilerini dışarıya yansıtmakta görevlidir bunun sonucu olarak alerjik bir etkiyle karşılaşıldığında oluşan kaşıntı, kızarıklık ya da şişme gibi durumlar histamin sayesinde oluşmaktadır.

Histamin İntoleransı Belirtileri Nedir?

Histamin intoleransı belirtileri normal alerji belirtileriyle karekterizedir ve belirtileri birbirine yakın olduğu için alerji mi yoksa histamin intoleransı mı olduğu bazı testlerle belirlenmektedir.

Yaygın olarak görülen belirtiler:

⇒ Hazımsızlık, mide yanması, karın ağrısı

⇒ Bağırsak hareketlerinde hareketlilik

⇒ İshal, kabızlık

⇒ Baş ağrısı, migren

⇒ Kaşıntı, döküntü, sıcak basması

⇒ Bulantı, kusma

⇒ Adet düzensizlikleri ve ağrılı adet

⇒ Ruhsal durumda dengesizlik

⇒ Nezle, burun akıntısı

⇒ Kalp çarpıntısı, ritim bozukluğu

⇒ Halsizlik, yorgunluk

⇒ Tansiyonda yükselmeler

Histamin Değerleri Neden Yükselir?

Histamin değerleri bazı sağlık sorunları ve beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak değişebilir:

Histamin seviyesinin yükselmesine sebep olan sağlık sorunları:

⇒Vücutta alerjik reaksiyonların görülmesi (IgE Reaksiyonu)

⇒ Bağırsaktaki bakterilerin çoğalması,

⇒ Aşırı geçirgen bağırsak sendromunun görülmesi,

⇒ Sindirim sisteminde kanamaların olması,

⇒ Diamin oksidaz enzimi eksikliği (DAO),

⇒ İnflamatuar bağırsak hastalığının görülmesi,

Histamin seviyesinin yükselmesine sebep olan beslenme alışkanlıkları:

⇒ Zengin histamin oranına sahip gıdaların fazla tüketilmesi.

⇒ Histamin sentezlenmesini arttıran gıdalarla beslenme.

⇒ DAO Enziminin etkisiz hale getiren gıdalarla beslenme.

Histamin  bazı besinlerin içerisinde bakteriyel fermentasyon ile oluşur.  Kaynatmak, yıkamak, pişirmek gibi işlemler oluşan histamini gıdadan uzaklaştıramaz. Bir besin ne kadar çok beklemişse o kadar çok histamin oluşur. En dikkat edilmesi gereken bağırsakları temizlenmeden bekletilen balıklardır. Bu tür besinler histamin toksisitesine sebep olabilir.

Histamin Oranı Zengin Gıdalar Hangileridir?

⇒ Şarap, şampanya ve bira gibi mayalı alkollü içkiler,

⇒ Turşu, sirke, yoğurt, mayonez, soya sosu gibi mayalı besinler,

⇒ Salam, sucuk, sosis gibi işlenmiş etler,

⇒ Kuru üzüm, kuru kayısı ve erik, kuru incir gibi kurutulmuş meyveler,

⇒ Kurutulmuş meyve pestilleri,

⇒ Portakal, limon, mandalina gibi turunçgiller,

⇒ Keçi peyniri başta olmak üzere eski peynirler,

⇒ Ceviz, kaju, yer fıstığı, fındık gibi kuruyemişler,

⇒ Avakado, patlıcan, domates, ıspanak

⇒ Tütsülenmiş balıklarla birlikte uskumru, ton balığı, hamsi ve sardalya.

Histamin Salgılanmasını Sağlayan Gıdalar Hangileridir?

Beslenme yoluyla aldığımız bazı gıdalar organizmamızın daha fazla histamin salgılamasına sebep olabilmektedir. Bu gıdalara örnek olarak;

⇒ Alkol

⇒ Ananas, buğday rüşeymi, çilek, domates, papaya

⇒ Çikolata

⇒ Katkı maddesi içeren gıdalar

⇒ Gıda boyası içeren besinler

⇒ İnek sütü

⇒ Kuruyemişler

⇒ Kabuklu deniz ürünleri

verilebilir.

Diamin Oksidaz Enzimini (DAO) Etkisiz Hale Getiren Gıdalar Hangileridir?

Çalışmalar bazı gıdaların  DAO enzimininin seviyesinin düşmesine sebep olabildiğini göstermiştir. DAO enzim seviyesinin düşmesi histamin intoleransı sebeplerinden biridir.

Alkol, siyah çay, yeşil çay, mate çayı, enerji içecekleri Vücutta DAO eksikliğinden kaynaklı histamin intoleransı görülmektedir.

Diamin Oksidaz Enzimini (DAO) Etkisiz Hale Getiren Sağlık Sorunları Nelerdir?

Histamin intoleransının ortaya çıkmasındaki en önemli neden DAO enziminin düzeylerinin düşmesidir. Bağırsakta meydana gelebilecek harabiyet DAO düzeylerini düşürür.

⇒ Histamin sentezlenmesini arttıran gıdalarla beslenme intoleransı (hassasiyeti) olması,

⇒ Aşırı geçirgen bağırsak sendromunun olması

⇒Crohn hastalığı

⇒ Kolit

⇒Bazı ilaçlar

Histamin İntoleransı İle ilgili  Laboratuvar Testleri nelerdir? Nasıl Tanı Konulur?

Histamin intoleransı teşhisi koymak kolay değildir. Hastalığın klinik belirtileri kısa süreli olmakla beraberbazen Belirtiler

Histamin ve DAO enzim değerleri alınan kan örneğiyle ölçülebilir.

Histamin / DAO oranı yüksekse vücutta histamin fazlalığı olduğunu ya da histaminin yeterince yıkılmadığını gösterebilir.

Önemli Not: Okuduğunuz Histamin intoleransı metni bilgilendirme amaçlıdır, teşhis ve tedavi için doktorunuza danışabilirsiniz.

Kaynaklar:

Histamine Intolerance: The Current State of the Art | HTML (mdpi.com)

https://www.eajm.org/content/files/sayilar/56/buyuk/14.pdf

http://onersuzer.net/eski/pdf/tr/19_Histamin_serotonin_ergot

https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/1065/mod_resource/content/1/6.%20Aminler