HIV Testi: Tanı, Süreç ve Doğru Test Seçimi

HIV Pozitif, AIDS Aynı şey midir? Ne zaman HIV Testi yapılmalıdır? Tedavisi var mıdır?

HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), bağışıklık sistemini hedef alarak CD4+ T lenfositleri yok eden bir virüstür. HIV enfeksiyonu tedavi edilmezse, bağışıklık sistemi zamanla zayıflar ve kişi basit enfeksiyonlarla bile savaşamaz hale gelir. Bu süreç sonunda AIDS evresi gelişebilir.

Önemli Bilgi:

✔ HIV enfeksiyonu, AIDS değildir!
✔ HIV pozitif olmak, AIDS olduğunuz anlamına gelmez!
✔ HIV, kontrol altına alınabilen bir enfeksiyondur; erken teşhis ve tedavi ile AIDS gelişmesi önlenebilir.

Test Hakkında Bilgi Almak İçin Bize Ulaşın : 0216 411 99 77

HIV Virüsü Nedir?

HIV (Human Immunodeficiency Virus / İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), vücudun bağışıklık sistemini özellikle de CD4+ T Lenfositi adlı beyaz kan hücrelerini hedef alan bir virüstür.CD4 hücre sayısı bir kişinin bağışıklık sistemi işleyişinin ölçüsüdür.

Virüsün çeşitli dokulara yerleşerek oluşturduğu enfeksiyon kişinin bağışıklık sisteminin çökmesine sebep olur. Böylece bu virüsü taşıyan kişi çok basit mikroplarla dahi baş edemez duruma gelir.

Tüberküloz, hepatit, ishal, menenjit, zatürre gibi tedavi edilebilir hastalıklar kişi için ölümcül birer hastalığa dönüşebilir, hatta bazı durumlarda kansere dahi yakalanabilir.

HIV Virüsü Nasıl Bulaşır?

HIV; kan, semen, vajinal sıvı, pre-ejakülat sıvı ve anne sütü gibi vücut sıvıları yoluyla bulaşır. En yaygın bulaş yolları:

✔ Korunmasız cinsel ilişki (vajinal, anal, oral)
✔ Enfekte kanla temas (ortak enjektör kullanımı, steril olmayan tıbbi işlemler)
✔ Anneden bebeğe geçiş (gebelik, doğum, emzirme)
✔ Kan ve organ nakli (güvenli olmayan tıbbi işlemler)

HIV şunlarla bulaşmaz: Tokalaşma, sarılma, aynı ortamda bulunma, öpüşme, aynı kaptan yemek yeme, sivrisinek ısırığı.

AIDS Nedir?

AIDS (Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu), HIV virüsünün neden olduğu bir sendromdur. AIDS, HIV Pozitif vakalarda bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara ve kanserlere karşı savunmasız olduğu evredir ve yaşamı tehdit eder.

Günümüzde etkin HIV ilaçları virüsün vücutta çoğalmasını ve bağışıklık sisteminin güçsüzleşmesini engelleyerek HIV pozitif kişilerin uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmesini ve AIDS evresine girmemelerini etkin bir biçimde sağlayabilmektedir.

HIV Enfeksiyonunun Klinik Aşamaları

HIV bulaştıktan sonra enfeksiyonun doğal seyrine bağlı olarak belirli aşamalar izler, farklı evrelerden geçerek ilerler:

 1.Akut Enfeksiyon Dönemi (1-4 Hafta) → İlk Belirtiler Başlayabilir

• Şüpheli temastan 2-4 hafta sonra grip benzeri belirtiler görülebilir: ateş, boğaz ağrısı, kas ağrıları, lenf düğümlerinde şişme.
• Bazı kişiler hiç belirti göstermez.

🔎 Bu dönemde PCR testi virüsü tespit edebilir.

 2.Klinik Latent (Sessiz) Dönem → Belirtisiz Ama Bulaştırıcı Evre

• Virüs vücutta sessizce çoğalır.
• Bağışıklık sistemi zarar görmeye başlar, ancak kişi belirti hissetmez.
• HIV pozitif bireyler farkında olmadan virüsü bulaştırabilir.

🔎 Bu dönemde 4. Nesil Kombinasyon Testi güvenilir sonuç verir.

3. İmmün Yetmezlik ve AIDS Evresi

• Tedavi edilmezse, bağışıklık sistemi çökerek AIDS evresine geçilebilir.
• AIDS belirtileri: Kronik yorgunluk, kilo kaybı, tekrarlayan enfeksiyonlar, zatürre, mantar enfeksiyonları, kansere yatkınlık.

📌 Düzenli antiretroviral tedavi (ART) gören HIV pozitif bireylerde, virüs baskılanarak bağışıklık sistemi korunur. Bu sayede, HIV enfeksiyonu kontrol altında tutulabilir ve AIDS evresine ilerlemesi önlenerek sağlıklı bir yaşam sürdürülebilir.

Erken Tanı Dönemi Neden Önemlidir?

HIV enfeksiyonu, uzun süre belirti vermeden ilerleyebilir ve bireyler enfekte olduklarını fark etmeyebilir. Bu süreçte virüs yükü artarak bulaşıcılık riski yükselir ve enfekte kişiler hastalığı farkında olmadan yayabilir.

Erken tanı ve zamanında başlanan etkin tedavi, hem bireyin sağlığını korur hem de bulaşma riskini önemli ölçüde azaltır. Günümüzde, erken teşhis edilen HIV enfeksiyonu düzenli tedavi ile kontrol altında tutulabilir ve AIDS evresine ilerlemesi önlenebilir

Kimler HIV Testi Yaptırmalıdır?

Korunmasız cinsel ilişkide bulunanlar ve HIV pozitif kanın temas edebileceği steril olmayan iğne, delici alet kullananlar mutlaka HIV testi olmalıdır.

Tıbbi görüş; yetişkinler, ergenlik çağındakiler ve gebe kadınlar için HIV testinin rutin tıbbi bakım sırasında yaptırılmasını önerir.

HIV Testleri Hangileridir?

HIV testlerinin güvenilir sonuç vermesi için pencere dönemi dikkate alınmalıdır. Pencere dönemi, virüs bulaştıktan sonra testlerde tespit edilebilir hale gelene kadar geçen süredir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Pencere döneminin başlarında yapılan testler, kişinin bağışıklık yanıtına ve virüs yüküne bağlı olarak yanlış negatif sonuç verebilir. Bu nedenle, şüpheli temas sonrası yapılan testler, pencere dönemi tamamlanmadan kesin sonuç vermeyebilir. Enfeksiyon riskine göre, belirlenen uygun zaman dilimlerinde testin tekrarlanması önerilir.

1️⃣HIV PCR Testi (1-2 Hafta):

HIV PCR testi, virüsün genetik materyalini (RNA) tespit ederek erken tanı koymak için kullanılan bir testtir. PCR yöntemi, virüsün RNA’sını çoğaltarak düşük seviyelerde bile tespit edilmesini sağlar. Bu nedenle şüpheli temastan sonra en erken sonuç veren testtir. PCR testi, temastan sonraki 10. günden itibaren önerilir.

PCR testi aynı zamanda kantitatif (miktar ölçen) bir testtir ve viral yük takibi için de kullanılır. HIV pozitif bireylerde, tedavi sürecinin etkinliğini değerlendirmek için viral yük düzenli olarak ölçülmelidir.

✔ Virüsün genetik materyalini (RNA) tespit eder.
✔ Şüpheli temastan sonra en erken sonuç veren testtir.
✔ Temastan sonra 10. günden itibaren yapılması önerilir.
✔ HIV pozitif hastalarda viral yük takibi için kullanılır.

2️⃣ 4. Nesil Kombinasyon Testi (3-6 hafta):

Kanda kişinin bağışıklık sisteminin meydana getirmiş olabileceği HIV antikorlarını ve p24 antijenini aynı anda tespit eden testlerdir.

p24 antijeni, HIV’e özgü bir proteindir. Antikor oluşumundan çok önce, şüpheli temas anından yaklaşık 3 hafta sonra, yüksek seviyelere ulaşır.

Antikor gelişimi kişiden kişiye farklılık gösterebileceğinden bazı kişilerde kanda erken dönemde yüksek oranda antikor oluşumu p24 antijeninin tespitini önleyebilmekte ve sadece p24 antijen bakılan testlerde yalancı negatif sonuçlara sebep olabilmektedir.

Bu sebeple; “4. Nesil Kombinasyon Testlerin ”kullanımı hem antikor testlerinden daha önce tespite imkân vermesi hem de antikor ve antijeni eş zamanlı taramasından dolayı en çok tercih edilen yöntemdir.

Bu yöntemle şüpheli temastan sonraki 3 hafta sonrasında HIV enfeksiyonu tespit edilebilmektedir.

• p24 Antijeni ve HIV Antikorlarını birlikte tespit eder.
• Tarama testi olarak en sık kullanılan ,ekonomik ve güvenilir bir testtir.
• Sonuç negatifse:
  • Temastan sonraki 6. haftadan önce yapılan testlerde, kesin sonuç için PCR testi veya 12. haftadan sonra ELISA testi önerilir.
• Sonuç pozitifse, Western Blot testi ile doğrulama yapılmalıdır.

3️⃣ Anti-HIV (ELISA) Testi (6-12. hafta):

HIV ile enfekte olmuş kişinin kanındaki antikor düzeylerinin ELISA yöntemiyle ölçülmesine Anti-HIV, ELİSA ya da HIV testi de denir. HIV ile enfekte olduktan 3- 8 hafta sonra kişinin kanında bağışıklık sistemi tarafından virüse karşı antikor üretilmeye başlar. Ancak antikorların ölçülür seviyeye gelmesi kişiye göre ortalama 6 hafta ile 12 hafta arasında değişebilir.

• Bağışıklık sisteminin ürettiği antikorları ölçer.
• Sonuç almak için şüpheli temas sonrası en az 6 hafta geçmesi önerilir.

4️⃣ Western Blot Doğrulama Testi:

HIV Western Blot testi  p24 dahil olmak üzere HIV’e özgü diğer proteinlerin de (örneğin;  p18, p30, p40, p41,p53, p55, p68 gp160, gp120) varlığını tarayan moleküler bir testtir. p24 antijen testinden daha fazla tipte protein taramasına rağmen daha az duyarlı olması sebebiyle son yapılan testtir ve doğrulanması istenen testten yaklaşık 2-4 hafta sonra yapılması uygundur.

• HIV testleri pozitif çıktığında HIV tanısını kesinleştirmek için yapılır.
• HIV’e özgü p24, p18, p18, p30, p40, p41,p53, p55, p68 gp160, gp120 gibi farklı proteinlerin varlığını tarar.
• Eğer Western Blot negatifse, HIV enfeksiyonu dışlanır.

Hangi yöntemle yapılmış olursa alınan HIV Pozitif sonuç mutlaka ikinci bir testle doğrulanmalıdır. Bu noktada HIV Western Blot Test “doğrulama testi” olarak kullanılır.

Danışma Hattı:  0216 411 99 77