GGT (Gama Glutamil Transferaz) düzeyi kişinin karaciğer sağlığı hakkında bilgi verir.
GGT düzeyinin ölçülmesi karaciğerdeki olası sorunların yorumlanmasında hekiminize yardımcı olacaktır.
Ücretsiz Danışma Hattı: 0216 411 99 77
GGT (Gama Glutamil Transferaz) Nedir?
Yazı İçeriği
- 1 GGT (Gama Glutamil Transferaz) Nedir?
- 2 GGT Testi Neden Yapılır?
- 3 Karaciğer Fonksiyon Testi Ne Demektir?
- 4 GGT Testi Hangi Durumlarda İstenir?
- 5 Karaciğerin Fonksiyonları Nelerdir?
- 6 Test Yaptırmadan Önce Dikkat edilmesi Gerekenler Nelerdir?
- 7 GGT İle Test Edilen Nedir?
- 8 GGT İle Alkol Kullanımı Arasındaki İlişki
- 9 Karaciğer Hasarı Dışında GGT Seviyesinin Yükselmesine Sebep Olabilecek Faktörler
- 10 Test İçin Vücuttan Alınan Numune Nedir?
- 11 Sık Sorulan Sorular
- 11.1 Alınan Numunenin Güvenilir Sonuçlar Vermesi İçin Yapılması Dikkat Edilmesi Gereken Nedir?
- 11.2 GGT Testi Neyi Gösterir?
- 11.3 Hangi Aşamada GGT Testi Yaptırılır?
- 11.4 Test Sonuçlarının Anlamı Nedir?
- 11.5 GGT Testi hakkında Başka Ne Bilmem Gerekir?
- 11.6 Bir Hastalık Belirtisi Olmamasına Rağmen GGT Düzeyimin Yüksek Çıkmasının Nedeni Nedir?
- 11.7 Geçmişte Çok Alkol Alıyordum. Şimdi ise Alkol Tüketmiyorum GGT Düzeyim Ne zaman Normale Döner?
GGT (Gama Glutamil Transferaz) serum düzeyi kişinin karaciğer sağlığı hakkında bilgi verir.
Serumdaki düzeyi ölçülen gama glutamil transferaz’ın yani GGT’nin büyük ölçüde kaynağı karaciğerdir.
Ayrıca karaciğer dışında böbrek tubülleri, safra, pankreas, bağırsak ve beyin kapillerinde yüksek miktarda GGT sentezlenir.
Gama glutamil transferaz özellikle safra yolu hasarıyla ilgili karaciğer sağlık sorunlarında diğer karaciğer enzimlerine göre daha özgün bir belirteçtir.
Bu sebeple safraya bağlı karaciğer hasarı takibinde kullanılan önemli bir tanısal testtir.
GGT Testi Neden Yapılır?
GGT testi, kişinin karaciğerinde bir sorun olup olmadığını anlamak ve takip etmek amaçlı yapılan karaciğer fonksiyon testlerinden biridir.
Özellikle safra yolu hasarıyla ilgili sağlık sorunlarının teşhisinde kullanılan önemli bir biyolojik belirteçtir.
Ayrıca alkolün ve ilaçların karaciğere olan toksik etkilerinin takibinde de kullanılan bir bir testtir.
Karaciğer Fonksiyon Testi Ne Demektir?
Karaciğer fonksiyon testleri bazı patolojik değişkenleri bulmak amacıyla yapılan ve karaciğer hastalığının varlığını ve karaciğere verebileceği hasarı yansıtan testlerdir.
Bu patolojik değişkenler:
Karaciğerdeki yapısal değişiklikler
Safraya ait patolojiler
Karaciğerin sentez kapasitesi
Karaciğer fonksiyon testleri;
ALT ve AST Hepatoselüler hasar belirteci
GGT ve ALP Kolestaz (safra salgısının geçişindeki aksaklıklar) belirteci
Bilirubin, her iki nedene de bağlı olarak artabilen bir belirteçtir
Albumin düzeyi ve protrombin aktivitesi karaciğerin sentez etkinliğinin belirteci
GGT Testi Hangi Durumlarda İstenir?
Kişinin karaciğer fonksiyonlarında sorun fark edildiğinde GGT testi istenebilir.
Karaciğer fonksiyonlarıyla bağlantılı bir başka enzim olan ALP (alkalen fosfataz) düzeyi yüksek olduğu zaman GGT testi istenebilir.
ALP değeri normal gebelik sürecinde ve kemik kökenli sağlık sorunlarına bağlı olarak da artış gösterirken GGT bu nedenlerden etkilenmez. Bu sebeple ALP den daha hassas bir safraya bağlı karaciğer hasarı belirtecidir.
Karaciğerin Fonksiyonları Nelerdir?
Enerji depolar.
Yağ, şeker ve proteinleri depolar.
Demir, A,D,E,K ve B12 vitaminlerini depolar.
Protein yapımında görevlidir.
Safra asitlerinin üretir ve safra asitleri, besin maddeleri ile alınan yağların hücre içinde kullanılabilir hale dönüştürürler.
Başta alkol olmak üzere vücuda giren toksik, zararlı maddeleri arındırarak filitre görevini görür.
Hormon dengesini korur.
Test Yaptırmadan Önce Dikkat edilmesi Gerekenler Nelerdir?
GGT testi yaptırmadan önceki son 24 saatte alkol kullanmamalı ve 8 saat yeme içme olmamalıdır. Bu durumlar GGT seviyesini yükseltmekte veya düşürebilmektedir.
GGT’nin Hücre İçindeki Görevi Nedir?
Gama glutamil transferaz’ın hücre içindeki en önemli görevi hücre için çok yararlı bir antioksidan olan glutatyonu yıkmak ve hücre içi glutatyon sentezi için gereken aminoasitleri oluşturmaktır.
Bununla birlikte, gama glutamil transferaz antioksidan/antitoksik savunma ve hücresel yapım-yıkım dengesi gibi olayların düzenlenmesinde görev alan önemli bir enzimdir.
GGT İle Test Edilen Nedir?
Karaciğer veya safra yollarında hasara yol açan hastalıkların çoğu ile GGT değerinde ki yükselme arasında ilişki bulunur.
Ancak tek başına değerlendirilmesi doğru olmaz, karaciğer hasarı ile ilişkili değişen pek çok farklı biyolojik belirteç vardır.
Özellikle, safra kanallarından biri tıkandığında GGT ilk yükseliş gösteren karaciğer enzimidir.
Dolayısıyla GGT düzeyi safra sorunlarını anlamada ve tespit etmede diğer karaciğer fonksiyon testlerinden daha duyarlı bir belirteçtir.
Hem GGT hem de ALP artışı görülen karaciğer hastalıklarından kemik dokusunu olumsuz etkileyen hastalıklarda sadece ALP yükselmektedir.
Şöyle ki; serum ALP seviyesinin yüksek olması hastada karaciğer ya da kemik hasarının olabileceğinin işaretidir. Ancak ALP seviyesi tek başına karaciğer mi kemik hasarı mı var, sorusuna yanıt olamaz. İşte bu noktada GGT seviyesi de yüksek bulunmuşsa hasarın karaciğer kaynaklı olduğu anlaşılır.
GGT İle Alkol Kullanımı Arasındaki İlişki
Alkol tüketimi GGT düzeyini arttırmada büyük etkendir. Bazen çok az tüketildiğinde bile GGT düzeyi yükselebilmektedir.
Devamlı olarak ve çok fazla alkol tüketenlerde daha da yüksek düzeyde olmaktadır. Bu yüzden GGT, akut ya da kronik olarak alkolün aşırı düzeyde alındığı durumlardaki hasarı değerlendirmek için kullanılabilir.
Karaciğer Hasarı Dışında GGT Seviyesinin Yükselmesine Sebep Olabilecek Faktörler
Vücut kitle indeksi.
Sigara kullanımı.
Epilepsi ve nöropatik ağrı tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar.
Mide asidi üretimini inhibe eden bazı ilaçlar.
Kalp yetmezliği, karaciğer skarlaşması veya böbrek hastalığına bağlı sıvı birikimini tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar.
Pıhtılaşma önleyici olarak kullanılan bazı ilaçlar.
Akne tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar.
Kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcı bazı ajanlar.
Doğum kontrol ilaçları.
Kronik alkol kullanımı.
Alkolün bırakılmasından haftalar sonra GGT düzeyi normal değerlerine dönebilir.
Test İçin Vücuttan Alınan Numune Nedir?
Kolunuzdaki bir damardan alınan kan numune olarak kullanılır. Kan serum incelenmesiyle test sonuçları elde edilir.
Kısaca Özet Olarak
Karaciğer fonksiyon testleri (KCFT) karaciğer hastalıklarının araştırılmasında kullanılırlar.
Bu testler karaciğer anormalliklerinin doğru yorumlanmasını, altta yatan hastalığın sebebini, şiddetini ve ilerleyişini değerlendirme amacıyla doktorunuz tarafından istenir.
Tanı konulduktan sonraki süreçte de karaciğer enzim takibi tedavi etkinliğinin değerlendirilmesinde kullanılabilir.
Ancak nüfusun % 20’sinden fazla bir kısmında ise en az 1 kere KCFT yüksekliği olabileceği göz ardı edilmemelidir ayrıca karaciğer fonksiyon bozukluğu olan birçok hastada yapısal karaciğer hastalığı olmama durumu da sık rastlanan bir durumdur.
Bu değişkenliğin sebebi bu testlerin zaman zaman karaciğer hasarına veya karaciğer fonksiyon kaybına bağlı olmayan faktörlerden de etkilenebilir olmasıdır.
Örneğin, gebelikte kandaki albümin seviyelerinin düşmesi ve alkalen fosfataz (ALP) seviyelerinin yükselmesi plasental salınıma bağlı olarak normal kabul edilir.
İkinci bir örnek vermek gerekirse karaciğer fonksiyon test değerlerindeki yükselmeler karaciğer hastalığı dışında kalp-damar ve iskelet kası hasarına bağlı gelişebilir.
Hatta üçüncü örneği de verelim hepatit ve sirozu gibi ileri karaciğer hastalığında bu testler normal değerlerde olabilir.
Editörün Notu: Kısaca, bu testlerin değerlendirilmesi hekimler için dahi titizlik gerektirmekteyken,
lütfen kendiniz test sonuçlarınızı değerlendirmeye çalışmayın ve mutlaka doktorunuzu dinleyin.
Sık Sorulan Sorular
Alınan Numunenin Güvenilir Sonuçlar Vermesi İçin Yapılması Dikkat Edilmesi Gereken Nedir?
GGT düzeyleri yemek yedikten sonra düştüğü için kişinin testi yaptırmadan önceki 8 saatlik sürede aç olması gerekmektedir.
Ayrıca numune alınmadan önceki 24 saat içinde alkol kullanımı olmamasına dikkat edilir.
GGT Testi Neyi Gösterir?
GGT testi karaciğer hastalığı ve safra yolu tıkanıklığını tespit etmeye yardımcı olmakla birlikte genellikle diğer karaciğer testleriyle birlikte yaptırılır.
Ya da bu testlerin ardından izlem testi olarak yaptırılır.
Örneğin bir başka karaciğer enzimi olan ALP değerlerinin yükselme nedenlerini anlamak için GGT düzeyi ölçülebilir.
Bazı karaciğer hastalıkları ve safra yolları hastalıklarında her iki enzim de yükseliş gösterir. Ancak kemik hastalığında sadece ALP yükseliş gösterir.
Bu yüzden GGT düzeyi normal olup ALP düzeyi artış göstermiş bir kişide büyük ihtimalle kemik kaynaklı sağlık sorunu vardır.
Alkol tüketiminin kronik düzeye geldiği durumlarda tarama testi olarak GGT kullanılır. Yani kişinin alkol kullanımı veya aşırı kullanımından kaynaklanan durumları izlemek için bu test kullanılır.
İlaç toksisitesine bağlı karaciğer hasarını izlemek amacıyla hekiminiz tarafından izlenebilir.
GGT testi karaciğerin hasara uğradığını gösteren bir testtir. Ancak bu hasara yol açan bozukluğu tanımlamada yetersizdir. Çünkü karaciğer hastalığı sadece GGT düzeyinin yüksekliğiyle ilişkili değildir.
Hangi Aşamada GGT Testi Yaptırılır?
Karaciğer fonksiyonlarını tam olarak yerine yerine getirmediği zaman bazı sorunlar meydana gelir sorunların kaynağının tam tespit için GGT testi istenir.
Karaciğer hastalığı ya da safra yolu tıkanıklığını belirlemek için ALT, AST, ALP ve bilirubin gibi karaciğer testleri ile birlikte GGT Testi de yapılmaktadır.
GGT tek başına karaciğer hastalığının belirlenmesinde yeterli olmamakla birlikte bu diğer karaciğer fonksiyon testleriyle birlikte ya da bu testler yapıldıktan sonra GGT testi istenir.
ALP değerinin yüksek olduğu durumlarda karaciğer panelinin diğer bileşenlerinde bir artış yoksa ALP kaynağının bir kemik bozukluğu ya da karaciğer hastalığı olup olmadığını tespit etmek için GGT testi yaptırılabilir.
Ayrıca alkol tedavisini tamamlayan kişilerin tedavi programına uyumlarını takip etmek amacıyla GGT testi yaptırılır.
Test Sonuçlarının Anlamı Nedir?
GGT düzeyinin yüksek olması tam tespit için yeterli olmasa da karaciğerinize bir şeylerin zarar verdiğine ve hasar oluşturduğuna işaret eder.
GGT düzeyleri alkol tüketimi, yüksek toksisite ve karaciğer ve safra hastalıklarına bağlı olabilir.
GGT Testi hakkında Başka Ne Bilmem Gerekir?
Alkol GGT düzeyini arttırmaktadır. Bu nedenle GGT testi yaptırmadan 24 saat içinde alınan çok az miktarda alkol bile geçici olarak düzeyi artıracaktır. Test sonuçlarının güvenilir olması için tekrar test yapılması gerekmektedir.
Ayrıca sigara kullanımı da GGT düzeyini yükseltmektedir. Erkeklerden ziyade kadınlarda yaş arttıkça GGT düzeyi artmaktadır. Bununla birlikte erkeklerde her zaman kadınlardan daha yüksek düzeyde seyretmektedir.
Günümüzde bilimselliği henüz tam kabul görmese de Serum GGT aktivitesindeki artış ile koroner kalp hastalığı, kanser, diabetes mellitus ve inme gibi hastalıklar arasındaki ilişkiyi araştıran çok sayıda çalışma devam etmektedir.
Bir Hastalık Belirtisi Olmamasına Rağmen GGT Düzeyimin Yüksek Çıkmasının Nedeni Nedir?
GGT düzeyi çok duyarlı bir test olduğu için hastalık belirtisi gösterilmeyen durumlarda da yükselebilmektedir. GGT düzeyindeki artışlar bazen geçici olabilmektedir.
Diğer karaciğer enzimleri normal seyrediyorsa doktorunuz bekleyebilir ve daha sonra testin tekrar yaptırılmasını isteyebilir.
Kullanılan bazı ilaçlar, Yakın zaman da alkol alımı gibi durumlarda testin sonucunu etkileyebilir.Doktorunuz tüm bu parametereleri birlikte yönetecektir.
Geçmişte Çok Alkol Alıyordum. Şimdi ise Alkol Tüketmiyorum GGT Düzeyim Ne zaman Normale Döner?
Alkol tüketmeyi bıraktıktan sonra GGT düzeylerinizi zamanla düşer ve normal seviyeye gelir. Ancak bu alkolü bıraktıktan sonra en az bir ay sürmektedir.
Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.