Progesteron hormonunun başlıca görevi kadınlarda mensturel siklüsün yani adet döneminin devamlılığını sağlamak ve gebelikte rahim duvarının kalınlaşarak, embriyonun (döllenmiş yumurtanın) rahim içinde tutunmasına yardımcı olmaktır.
Erkeklerde de az miktarda salgılanan bir hormondur.
Progesteron hormonu, yumurtalıklardaki corpus luteumdan salgılanan ve kolesterol kullanılarak üretilen bir hormondur.
Adet döneminin 2.yarısında yani ortalama olarak 14.günden sonraki yumurtlama döneminde, yumurtalık tarafından salgılanan progesteron hormonu, embriyonun gelişip rahim içine iyice tutunmasının ardından plasenta tarafından salgılanmaya devam eder.
Progesteron Testi Nedir?
Kadın sağlığının ve doğurganlığının değerlendirilmesinde önemli bilgiler veren progesteron düzeyinin ölçüldüğü biyokimyasal bir kan testidir.
Yeterli miktarda progesteron salgılanmaması adet düzensizlikleri ve gebeliğin oluşması ve devam etmesi sürecinde sorunlar yaratabileceğinden bu gibi sorunlar yaşayan kadın hastalar hakkında bilgi almak ve süreci takip etmek için bu test yapılır.
Küçük bir miktar kan örneğinden test yapılır.
Salgılanan progesteron seviyesi, menstural siklüsün ve gebeliğin dönemlerine bağlı olarak değişiklik gösterecektir. Kandaki progesteron düzeyi yumurtalıktan bir yumurta salındığında yükselmeye başlar, birkaç gün yükselmeye devam eder ve daha sonra hamilelikle birlikte yükselme hızı artarak sürer. Döllenme gerçekleşmediği durumlarda ise düşmeye başlar ve adet süreci başlar.
Doktorunuz adet döneminize göre veya gebelik döneminize uygun tarihlerde progesteron testinizi yaptırmanız gereken süreyi belirtecektir. Test sonuçları bulunduğunuz dönemin referans değerleri ile karşılaştırılarak yorumlanır.
Progesteron Testi Neden Yapılır?
√ Kısırlık(infertilite) araştırmalarında kullanılan bir testtir.
√ Anne adayının plasenta sağlığının değerlendirilmesi amacıyla yapılabilir.
√ Adet döngünüz içinde düzenli yumurtlamanın gerçekleşip gerçekleşmediğini tespit etmek amacıyla yapılabilir.
√ Döllenmiş yumurtanın rahim içinde sağlıklı bir şekilde tutunmasının takibi amacıyla yapılabilir.
√Tekrarlayan düşüklerin sebebinin araştırılması ve takibinde kullanılabilir.
√ Yüksek riskli gebeliklerde anne adayının plasenta sağlığının değerlendirilmesi için yapılabilir.
√ Gebelik süreci haricinde, gerek kanama olmaması gerek sık ve aşırı kanamalar gibi anormal rahim kanamalarının sebeplerinin araştırılmasında
√ Tüp bebek gibi yöntemlerle desteklenen gebelik oluşma süreçlerinde progesteron takviyelerinin etkinliğinin takip edilmesinde
√ Böbrek üstü rahatsızlığı olan bazı hastaların takibinde
Progesteron Seviyesi Ne Olmalı?
Kadınlarda Progesteron seviyesi:
Ergenlik Öncesi Dönem Progesteron Seviyesi
12. aya kadar kız bebeklerde beklenen düzey ortalama olarak 1,3 ng/mL
12 ay-9 yaş arasında 0,35 ng/mL olarak beklenir.
10-17 yaş arasındaki kız çocuklarda ergenlikle birlikte progesteron seviyeleri yetişkin konsantrasyonlarına ulaşır. Bu dönemde salgılanan progesteronun kaynağı corpus luteum ve az da olsa bir kısmı böbrek üstü adrenal bezlerdir.
Yetişkinlik Dönemi Progesteron Seviyesi
Foliküler faz yani yumurtlamanın henüz gerçekleşmediği dönemde oldukça düşük seviyelerde 0.89 ng/mL civarında progesteron hormonu ölçülür.
Yumurtlamanın gerçekleşmesi ile birlikte corpus luteum oluşur ve salgılanan progesteron seviyesi artarak 12 ng/mL civarında beklenir.
Luteal faz yani adetin 14.gününden sonra gebelik yok ise tekrar progesteron seviyesinde azalma gözlenir, ortalama olarak 1.8-24 ng/mL civarında beklenir.
Menepoz Dönemi Progesteron Seviyesi
Menopoz dönemine giren kadınlarda ise 1 ng/ml’den daha düşük seviyelerde progesteron salgılanır.
Hamilelik Döneminde Progesteron Seviyesi
Hamilelik döneminde özellikle plasentadan progesteron salınımı başlamasıyla 2.trimester ile birlikte artış gözlenir ve 3. trimesterda en üst seviyeye ulaşır.
1. trimester: 11-44 ng/mL
2. trimester: 25-83 ng/mL
3. trimester: 58-214 ng/mL
Erkeklerde Progesteron seviyesi:
4 hafta ile 12 yaş arasında 0,66 ng/mL
12 ay ile 9 yaş arasında 0,35 ng/mL
10-17 yaş aralığında ergenlik dönemi ile birlikte konsantrasyonlar artar
18 yaş civarında 0,20 ng/mL ve altında ölçülür.
(Referans aralıkları sağlıklı nüfusun neredeyse % 90’ı baz alınarak belirlenmiştir. Sonuçlar ve referans aralıkları testin yapıldığı laboratuvarın vereceği raporda belirtilir.)
Progesteron Testi Yaptırmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler?
Progesteron salgılanması, adet döngüsünün veya gebeliğin hangi fazda olduğu ile yakından ilgili olması sebebiyle testin yapıldığı tarihe dikkat edilmelidir.
Progesteron ve östrojen takviyesi almak test sonucunu etkileyebilir.
Progesteron Hormonunun Görevleri Nelerdir?
Progesteronun Menstural Döngünün Sağlanmasındaki Görevi Nedir?
Sağlıklı bir kadında progesteronun salgılanması; adet döngüsünün(mensturel siklüsün) 14.gününde, yumurtalıkta olgunlaşan yumurtanın bırakıldığı yumurtlama döneminde, yumurtalık tarafından başlar.
Yumurta sperm ile döllenmez yani gebelik gerçekleşmezse, progesteron seviyeleri düşmeye başlar. Kandaki progesteron seviyesinin düşmesi ile gebeliğe hazırlanmak üzere kalınlaşan rahim duvarındaki doku, adet kanaması şeklinde vajina yoluyla dışarı atılır. Böylece menstural döngü korunmuş olur.
Sağlıklı Gebelik Oluşması ve Devamlılığında Progesteronun Görevi Nedir?
Yumurtlama döneminde (genellikle adetin 14. günü) yumurtalıktan gönderilen olgunlaşmış yumurta hücresi sperm ile döllenirse oluşan embriyonun gelişmesine devam edebilmesi için rahim duvarına sıkıca tutunması gerekir.
Rahim içinde embriyoya uygun bir yatak oluşturulması progesteron hormonunun yeterince salgılanıp, rahim içi mukozal yapıları arttırması ve rahim duvarını kalınlaştırması ile mümkün olur. Bu aşamada progesteron hormonu yumurtalıktaki corpus luteum tarafından salgılanıyor olacaktır.
Embriyonun rahime yerleşmesi ve gebeliğin ilerlemesiyle birlikte, progesteron hormonu plasenta tarafından salgılanmaya devam eder. Özellikle ileri gebelik döneminde yani ilk 3 ayın sonunda plasentadan salgılanmasının artmasıyla birlikte kanda ölçülen progesteron seviyesinde belirgin artış başlamış olur.
Progesteron hormonunun düşük seviyelerde salgılanması; adet döngüsünün düzenin bozularak yumurtlamanın gerçekleşmesinde sorunlar yaratabileceği gibi rahim içindeki dokunun embriyoya uygun hale gelememesi ile birlikte embriyonun tutunamaması ve düşük sorunlarına neden olabilir.
Progesteronun Diğer Görevleri Nelerdir?
Östrojen hormonunun etkilerini dengeleyerek adet kanamasının miktarını düzenler.
Kemik ve kas gücünün artırılmasına destek olur.
Meme kanserine karşı koruyuculuk sağlar.
Cildi güçlendirir, kırışıklıklara karşı korur.
Anksiyete ve uykusuzluk sorunlarının oluşmamasında katkısı vardır.
Progesteron Düşük Seviyede ise Ne Yapılır?
Progesteron testi sonucunda düşük seviyede progesteron salgıladığınız anlaşılırsa size uygun olan progesteron hormonu takviyesi ile seviyenizi sağlıklı düzeye taşınabilir. Doktorunuz ağız yoluyla, vajinal fitillerle veya kasa enjeksiyon yöntemiyle progesteron hormonu takviyesine karar verecektir.
Bu takviyeler neticesinde normal düzeye gelen progesteron seviyesi gebeliğin sağlıklı bir şekilde başlayıp devam ettirilmesinde veya adet sürecinizdeki sorunların çözülmesinde katkıda bulunabilir.
Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.
