ACTH (Kortikotropin/ Resmi Adı: Adrenokortikotropik Hormon)

ACTH şu tanıların konulmasına yardımcı olmak için uygulanır:

• Cushing sendromu (Böbrek üstü bezlerinin aşırı miktarda kortizol hormonu üretmesi)
• Cushing hastalığı (Hipofiz bezinin fazla büyümesi, tümör gibi durumlarda ortaya çıkar)
• Addison hastalığı (Adrenal yetersizliği, bazı hormonların yeterince üretilmemesi)
• Hipofiz hastalığı (Hipofiz bezinin ACTH fazla üretmesi)
• Böbrek üstü bezi tümörleri

Daha hızlı bilgi almak için uzmanımızla iletişime geçin 0216 411 99 77  .

ACTH Testi Ne Zaman Yaptırılır?

Doktorunuz hipofiz ya da böbrek üstü bezlerinizden dolayı oluşan hormon dengesizliğinden şüphelenirse, kortizol üretiminizin fazla veya eksik olduğu sebepleri ile doktorunuza başvurursanız ACTH testi yaptırmanız istenir.

ACTH Testi İçin Gerekli Numune Örneği Nedir?

Test için koldaki kirli kanı kalbe taşıyan damarlardan kan örneği alınır.

ACTH Testi İçin Hazırlık Yapılır Mı?

ACTH testi uygulanmasında doktorunuz önceki gece için aç kalmanızı isteyebilir. Genel olarak kanınız saat 8.00 civarında alınır.

ACTH İle Ne Test Edilmektedir?

ACTH (adrenokortikotropik hormon) kanınızda bulunan ve kortizol (kan basıncını- şekeri arttıran, kadınlarda kısırlığa sebep olan, bağışıklık sistemine bastıran, böbrek üstü bezinin kabuk bölgesinde üretilen hormon) üretimi için uyaran olan bir hormondur.

ACTH ile kortizol arasında ters orantı vardır; ACTH düştüğünde kortizol, kortizol düştüğünde ACTH yükselir. Bu test ile kanınızda bulunan, kortizol- glukoz- protein- lipit metabolizmasını düzenleyen, bağışıklık sisteminin yanıtını baskılamaya ve kan basıncının korunmasına yardımcı olan ACTH’nin miktarı ölçülür.

ACTH beynin alt kısmında, başın ortasında bulunan hipofiz bezi tarafından üretilmektedir. Kortizol değerleri düştüğünde hipotalamus bezi CRH (kortikotropin salıcı hormon) üretimine uyarıda bulunur. Bu uyarı sonucunda hipofiz ACTH salınımını arttırır.

Cushing gibi hipofizi veya böbrek üstü bezlerini etkileyen hastalıklar ACTH miktarı üzerinde arttırma, azaltma, düzensizlik oluşturabilir. Bu durum sonucu kortizol eksikliği veya fazlalığı durumunda oluşabilecek belirtiler görülür. Akciğer gibi organlardaki tümörler ACTH üreterek kortizol değerlerini değiştirebilir.

Nasıl Kullanılır?

ACTH düzeyi kortizol düzeyi ile ters orantılı olduğundan kortizol düzeyleri ile ilişkili hastalıkların saptanmasında ACTH testi uygulanır. Test sonucunda ortaya çıkabilecek hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Cushing sendromu (Böbrek üstü bezlerinin aşırı miktarda kortizol hormonu üretmesi)
• Cushing hastalığı (Hipofiz bezinin fazla büyümesi, tümör gibi durumlarda ortaya çıkar)
• Addison hastalığı (Adrenal yetersizliği, bazı hormonların yeterince üretilmemesi)
• Hipofiz hastalığı (Hipofiz bezinin ACTH fazla üretmesi)
• Böbrek üstü bezi tümörleri

Ne Zaman İstenir?

Doktorunuz kortizol düzeyinizin yüksek olduğunu belirten bulgular görürse test isteyebilir. Bu bulgular şu şekilde sıralanabilir:

• obezitede, beden ağırlığının çoğu kollar ve bacaklara değil gövdeye binmesi
• Yuvarlak yüz
• İncinebilir ve ince deri
• Karın üzerinde mor çizgiler
• Kas zafiyeti
• Akne
• Vücut kıllarında artış

Doktorunuz kortizol düzeyinizin düşük olduğunu belirten bulgular görürse test isteyebilir. Bu bulgular şu şekilde sıralanabilir:

• Kas zafiyeti
• Bitkinlik
• Kilo kaybı
• Güneşe maruz kalmamış alanlarda bile deri pigmentasyonunda artış
• İştahsızlık

Düşük kan basıncı, kan şekeri, sodyum düzeyi, yüksek kalsiyum ve potasyum düzeyleri görüldüğünde de test istenebilir.

Doktorunuza hipopituiterizm hastalığını düşündüren belirtiler şunlardır:

• İştahsız,
• Bitkinlik
• Düzensiz adet dönemleri
• Hipogonadizm
• Cinsel dürtü azlığı
• Gece sık sık işeme
• Kilo kaybını

Eğer hastalığınız bir tümöre bağlı oluşuyorsa (genellikle iyi huylu tümör) görme duyunuzu kontrol eden sinirlerinizi etkileyerek görme kaybı, çift görüş oluşturabilir.

Test Sonucu Ne Anlama Gelir?

Uygulanan testler sonucu kortizol düzeyi yüksek, ACTH düzeyi düşük ise hastada böbrek üstü bezi tümörü görülür.

Uygulanan testler sonucu kortizol düzeyi düşük, ACTH düzeyi yüksek ise hastada Addison hastalığı (böbrek üstü bezi hasarı) ve Hipopituitarizm hastalıkları görülür.

Uygulanan testler sonucu kortizol düzeyi de ACTH düzeyi de yüksek ise Cushing hastalığı (hipofiz tümörünün ürettiği ACTH’a bağlı) ve Ektopik” ACTH ( hipofizden kaynaklanmayan genellikle akciğerde yerleşik bir tümörün salgıladığı ACTH) hastalıkları görülür.

ACTH ve kortizol düzeyleri gün boyu değişiklik göstermektedir. ACTH’nin en üst seviyeye ulaştığı zaman zarfları sabah ve gecedir. Değişiklik sonuçların yorumlanmasını karmaşık hale getirir.

Bilmem Gereken Başka Bir Şey Var Mı?

Hormon üretimi üzerinde etkili ilaçlar verilerek kortizoldeki değişikliği araştırmak hekimlere daha doğru tanı koymada yardımcı olmaktadır. En sık kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Cortrosyn: ACTH rolüne bürünür, böbrek üstü bezlerini uyararak kortizol üretilmesini sağlar. cortrosyn verilmesine rağmen kortizol değerleri yükselmezse böbrek üstü bezi yetmezliği, Addison hastalığı ya da hipopituterizm rahatsızlıklarından şüphelenilir.
• Deksametazon ACTH üretimini durdurmada etkilidir. Deksametazon farklı dozlarda uygulandığında ACTH üzerindeki etkisi incelenerek Cushing sendromunun varlığı, varsa sebepleri belirlenebilir.

ACTH düzeyini yükselten ilaçlar; amfetaminler, insülin, levodopa, metoklopramid ve RU 486’dır.

ACTH düzeyini düşüren ilaçlar; prednizon, hidrokortizon, prednizolon, metilprednizolon ve megestrol asetatdır.

MS hastalığının (Multipl Skleroz) tedavisinde ACTH kullanılır.

Stress ACTH salgılanmasını arttırır.

Cushing Hastalığıyla Cushing Sendromu Arasında Ne Fark Vardır?

Cushing hastalığı böbrek üstü bezinin ve hipofiz bezinin ACTH ile üst düzeyde uyarılmasını ifade eder. Steroid hormonların alınması, böbrek üstü bezlerinin tümörleri veya hipofiz bezi dışında ACTH salgılayan tümörler gibi sebepler ile Cushing hastalığı belirtileri görülmesi Cushing sendromuna sebep olabilmektedir.

Addison Hastalığı Nedir?

Addison hastalığı (adrenal yetersizliği, bazı hormonların yeterince üretilmemesi) böbrek üstü bezi dış katmanının hasarlanması durumunda oluşur. Kortizol ve aldosteron gibi böbrek üstü bezi karbon iskeletli lipitlerin yetersizliği görülür.

Doktorum Bana Hipofiz Bezimde Fazladan ACTH Salgılanmadığını Söyledi, Ne Oluyor?

Hipofiz bezinizin normalden daha az çalışmasına sebep olan hastalıklara sahip olabilir, hormon baskılayıcı ilaçların kullanımına bağlı bu durumu yaşıyor olabilirsiniz. Hipofiz, hipotalamus veya böbrek üstü bezlerinde görülen tümör (genellikle iyi huylu) duruma sebep olabilir.dfgsdngfhxh