HbA1c Nedir?

HbA1C testi, Tip1 ve Tip2 diyabet hastalarının teşhisinde ve kontrollerinde genellikle son 2-3 aylık kan şekeri düzeylerinin araştırılması için yapılan taramalarda kullanılan en yaygın kan testidir.

Kanımızdaki temel oksijen taşıyıcılar, kırmızı kan hücreleri yani eritrositlerdir. Ve bir kırmızı kan hücresinde milyonlarca hemoglobin molekülü ya da hemoglobin proteini vardır.

Daha hızlı bilgi almak için uzmanımızla iletişime geçin 0216 411 99 77  .

Hemoglobin oksijenle bağlandığında kırmızı bir renk alır yani  eritrositlere kırmızı rengi veren de hemoglobindir.

Hemoglobinin glikoza bağlanma eğilimi vardır ve glikozun bağlandığı bu hemoglobine  ; glikozlu hemoglobin,  HbA1c , A1c , glikohemoglobin, glikolize hemoglobin  de denir.

Günümüzde diyabet hastaların şeker kontrollerinin takibinde en yaygın kullanılan iki test, kan glukozu ve HbA1c  testleridir.

Günlük şeker kontrolu takibinde, genel olarak kan glukoz ölçümü yapılırken, uzun dönem kan şekeri
takibinde HbA1c ölçümü kullanılmaktadır.

HbA1c testinde prensip kan dolaşımındaki Glikozlu hemoglobin miktarının tüm hemoglobin miktarına oranını tespit etmek üzerinedir.

Kanınızdaki glikoz seviyesi ne kadar yüksekse, hemoglobin ve glikozun birbirine bağlanma  oranı o  kadar fazla olacak ve daha yüksek oranda HbA1c oluşacaktır diyebiliriz.

Eritrositlerin ve hemoglobinin ortalama yaşam süresinin  120 gün olması göz önüne alındığında   yapılan Hemoglobin A1C testi,  son 2-3 aylık ortalama kan şekeri seviyenizi yansıtır.

Hemoglobin A1c  Testini Neden Yaptırmalıyım?

1. Öncelikle Erken tanı amaçlı olarak yapılan HbA1c testi sonucu tespit edilebilecek Prediyabetin erken teşhisi ile alınabilecek önlemler kişide oluşabilecek kalp damar ,böbrek fonksiyonu hastalıkları gibi hayati önem taşıyan hastalıklar ve organ kayıplarının önüne geçilmesinde  büyük rol oynar.

Daha önce diyabet tanısı konulmamış kişilerde tokluk özellikle 2.saat kan glukoz seviyelerini ve HbA1c test sonuçlarını öğrenmeleri gerekmektedir.

• 2. saat tokluk kan glukoz düzeyleri 140 ile 200 mg/dL arasında çıkıyor ise ve
• HbA1c düzeyi de 5.7 ile 6.4 % çıkmış ise prediyabet tanısına yaklaşılmış demektir.

Son yıllarda bu kesim hastalarımızın sayısının çok arttığı tahmin edilmektedir.

HbA1c sonuçları aşağıdaki ölçekteki gibi değerlendirilebilir.

2. HbA1c tahlilin yararlı olmasının bir nedeni  de şudur:

Açlık kan şekeri testlerinde  o anki kan şekerinizi öğrenebilirsiniz ama  biliyoruz ki kan şekeriniz beslenme şeklinize ve gün içindeki aktifliğinize göre  gün boyunca değişebilir. Hemoglobin A1c ile birlikte son birkaç ay içindeki ortalamayı tek bir test ile öğrenmiş olursunuz.

Ayrıca diyabet hastalarının son 3 ay içinde kan şekerlerinde oluşan hareketin takibi , tedavi süreçlerinin de en verimli şekilde planlanmasında yarar sağlar.

Sıkça Sorulan Sorular

HbA1c test sonuçları ile ortalama kan şekeri değerleri arasındaki ilişki nedir?

Aşağıdaki tabloda Rohlfing ve arkadaşlarının 1440 hasta üzerinde yaptığı çalışmadan elde edilen sonuçlara göre;

HbA1c yüzdelik değerlerinin ortalama olarak hangi kan şekeri değerine denk geldiğini göstermektedir.(1)

HbA1c test sonucunu etkileyebilen faktörler var mıdır ?

HbA1c  düzeyinin eritrositlerin ömrüne bağlı olduğunu göz önüne aldığımızda bazı  kronik kan hastalıklarında  veya  gebelik gibi süreçlerde hastanın klinik tanısına uymayan sonuçlar elde edilebilir.

Demir eksikliği anemisi ve B12 vitamini eksikliği anemisi olan kişilerde de yanlış sonuçlar alınabilmektedir.

Tüm bu sebepler göz önüne alındığında bu gibi durumlarda test sonucu, hastanın daha önceki verileriyle karşılaştırılarak değerlendirilmelidir. Yani bu değerlendirme mutlaka uzman tarafından yapılmalıdır.

Bu gibi vakalarda diyabetin taranması veya teşhisi için açlık kan şekeri, oral glikoz tolerans testi yada  fruktozamin testi kullanılabilir.

HbA1C testi yaptırma sıklığım ne olmalıdır?

HbA1c testi yapılma sıklığı konusunda tam fikir birliği olmamasına rağmen uzmanınız/uzmanımız tedavi sürecinize bağlı olarak sizi yönlendirebilecektir.

Diyabet tedavisi alan ve diyabet kontrolü sağlanabilmiş hastalarda yılda 2 kez, insulin tedavisi alan ve tedavide beklenen kan şekeri hedefi tutturulamayan hastalar için ise  yılda 4 kez  bu testin yapılmasını önerilmektedir(2).

Bu öneriler hem tip 1 hem de tip 2 diyabet hastaları için önemlidir. Özellikle tip 1 diyabet hastalarında, düzenli aralıklarla yılda 4 kez HbA1c ölçümü yapmanın HbA1c değerlerinde önemli düzelmeler sağladığı çalışmalarla  gösterilmiştir(3)

HgA1c Testi İçin Gereken Numune Alınmadan önce Aç mı Olmalıyım? 

Örnek alımında açlık yada tokluk fark etmez. Günün herhangi bir saatinde kan örneği alınabilir. Numune olarak, EDTA’lı tüpe kan alınmalıdır.

Hemolitik Anemi Hastasıyım HbA1c testi yaptırabilir miyim?

Akut kan kaybından sonraki iyileşme dönemi veya hemolitik anemi gibi eritrosit ömrünü kısaltan veya ortalama eritrosit yaşını düşüren durumlar test sonuçlarında yanlış düşüklüğe neden olabilir(4).

Kaynaklar

(1)Rohlfing CL, Wiedmeyer HM, Little RR, England JD, Tennill A, Goldstein DE. Defining the relationship between plasma glucose and HbA(1c): analysis of glucose profiles and HbA(1c) in the Diabetes Control and Complications Trial. Diyabet Bakımı. 2002;25(2):275-278. doi:10.2337/diacare.25.2.275

(2)American Diabetes Association. Standarts of medical care for patients with diabetes mellitus.
Diabetes Care 26: (Supp 1), S35-S50, 2003

(3) Larsen, M.L., Horder, M., Mogensen, E.F.: Effect of long-term monitoring of glycosylated hemoglobin levels in insulin dependent diabetes mellitus.N Eng J Med 323: 1021-1025, 1990.

(4)Goldstein, D.E., Little, R.R., Lorenz, R.A., Malone, J.I., Nathan, D., Peterson, C.M.: Tests of glycemia in diabetes. Diabetes Care 18: 896- 990, 1995.