Amilaz Enzimi Nedir? Görevi Nedir?
Yazı İçeriği
Amilaz, büyük çoğunluğu pankreas tarafından bir kısmı ise tükürük bezleri tarafından sentezlenen; karbonhidratların sindiriminde kullanılan bir sindirim enzimidir.
Daha önceleri serum amilazının pankreasa özgün olduğu düşünülmesine rağmen yapılan son çalışmalar sonucunda serum amilazlarının ayrıca tükürük bezleri, ince bağırsak mukozası, yumurtalıklar, plasenta, karaciğer ve fallop tüpleri tarafından üretildiğini göstermiştir. Pankreas ve tükürük izoenzimleri serumda bulunur.
Amilaz enziminin düzeylerinde meydana gelebilecek herhangi bir bozulma, pankreas hastalıkları başta olmak üzere birçok sağlık sorunundan kaynaklanabilir.
Vücuttaki amilaz düzeyleri hakkında bilgi sağlayan amilaz testi, kan ya da idrar testi olarak iki şekilde uygulanabilir. Yapılan amilaz testi sonucu hekim tarafından incelenerek tedaviye yönelik uygulamalar yapılabilir veya daha detaylı tanı testlerine başvurulabilir.
Amilaz Testi Nedir ?
Amilaz testi; kan veya idrardaki amilaz düzeyinin ölçüldüğü bir laboratuvar testidir. Pankreas tarafından üretilen amilaz, pankreas kanalı ile duodenuma (onikiparmak bağırsağı) giderek besinlerdeki karbonhidratların parçalanmasını sağlar. Pankreas rahatsızlıkları meydana geldiğinde kan dolaşımına yüksek düzeylerde amilaz karışarak kan ve idrardaki amilaz konsantrasyonlarını arttırır.
Amilaz, ayrıca tükürük bezleri tarafından da salgılanır ve tükrükte çalışan amilaz enzimi sayesinde nişastanın sindiriminin ağızda başlaması sağlanmış olur.
Amilaz Testine Ne Zaman İhtiyaç Duyarım ?
Ekonomik ve pratik olması ve pek çok sağlık sorununun teşhisinde yol gösterici olması sebebiyle amilaz testi genellikle doktorunuz tarafından istenen rutin kontrollerde ve check up panellerinde yer alabilen bir kan testidir. Çoğunlukla pankreas hastalıklarının tanı ve takibinde kullanılır.
- Ateş
- Şiddetli karın ağrısı
- Mide bulantısı semptomlarında istenebilir.
Amilaz Testi Referans Aralığı
Amilaz testi sonucunda beklenen normal değer testin uygulandığı laboratuvarın kullandığı yönteme göre farklılıklar gösterebilir. En doğru değerler laboratuvar test raporunuzda not edilmiş olmalıdır.
| 0-30 gün | 0-6 U/L |
| 1-6 ay | 1-17 U/L |
| 6 ay – 1 yıl | 6-44 U/L |
| 1-3 yaş | 8-79 U/L |
| 4-17 yaş | 21-110 U/L |
| 18 yaş ve üzeri | 28-100 U/L |
Amilaz Testi İçin Gerekli Numune Nedir ?
Amilaz testi , koldaki bir damardan (ven) alınan kan veya 24 saatlik idrar numunesi üzerinde gerçekleştirilir.
Amilaz Düzeyi Neden Yükselir ?
Vücuttaki amilaz düzeylerini araştırmaya yönelik yapılan amilaz testleri, genellikle bir hastalığa tanı koymak veya rutin kontrolleri gerçekleştirmek için istenir. Büyük bir kısmı pankreas tarafından üretilen amilaz adlı sindirim enzimi, sıklıkla pankreasta meydana gelen rahatsızlıklar sonucunda artıp azalır. Akut pankreatit ise bunlardan en sık karşılaşılanıdır.
Serum amilaz düzeyi pankreatitin başlangıcından itibaren yükselmeye başlar, 6-12 saat
içerisinde en yüksek seviyeye ulaşmakla birlikte, 3-5 günde normal seviyelerine indiği gözlenir.
Amilaz enzim düzeyindeki ölçümlerde normal referans aralığına göre birkaç puanlık değişiklikler genellikle önemli olmamakla birlikte özellikle akut pankreatit vakalarında serum amilaz değeri üst sınıra oranla 4 ile 6 kat daha yüksek olarak gözlenir. Ayrıca pankreas kanalı tıkanıklığı ve pankreas kanserindeserum amilaz düzeyleri anlamlı derecede yükselebilmektedir.
Pankreatitin yanı sıra amilaz düzeylerinde yükselmeye sebep olabilecek bazı durumlar şu şekildedir:
- Böbrek rahatsızlıkları
- Tükürük bezi rahatsızlıkları
- Makroamilaz ( Amilaz molekülünün büyük olması sebebiyle böbreklerden atılamaması ve kandaki amilaz düzeyinin artış göstermesi)
- Akciğer kanseri
- Yumurtalık kanseri
- Safra yolları rahatsızlıkları
- Sindirim sistemi rahatsızlıkları
- Alkol kullanımı
Amilaz Düzeyi Neden Düşer ?
Amilaz düzeylerinde azalma nadir karşılaşılan bir tablodur. Düşük düzeylerde seyreden sonuçlar; amilaz üretiminin gerçekleştiği organlarda aktivitelerin azalması sonucu meydana gelebilir. Pankreas ve tükürük bezlerinin çalışmasını azaltan ilaçların kullanılması da enzim aktivitesini etkileyebilir.
Ayrıca kan ve idrarda meydana gelen amilaz düşüklüğü , pankreastaki amilaz yapan hücrelerde kalıcı hasarı da gösterebilir.
- Pankreas yetmezliği
- Özellikle ilgili dokulardaki tümör sebebiyle, tüm pankreasın çıkarılması
- Kistik fibrozis
- Karaciğer hastalıkları
Sıkça Sorulan Sorular
Kullandığım İlaçlar Amilaz Düzeyini Etkiler Mi ?
İdrar atımını kolaylaştıran diüretikler, aspirin, doğum kontrol hapları, kortikosteroidler vb. ilaçlar amilaz düzeylerinde yükselmeye sebebiyet verebilir. Bunun yanı sıra bazı ilaçlar pankreas ve tükürük bezleri üzerinde aktivite eksikliğine neden olabilir.
Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı bir yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.
6 aylık sürede 4 kere amilaz testi yaptırdım. Değerler 122- 122 – 120 – 125 olarak çıktı. Her hangi bir rahatsızlığım olmamasına rağmen bu değerler kafamı kurcalıyor. İlaçlı karın MR’ım da temiz çıkmasına rağmen. Karaciğer enzimlerinde ve diğer tahlillerde normal değerler çıktı. Son tahlilde ise amilaz 125, Hdl 63, 8, kolesterol 205 çıktı. Ne önerirsiniz? Teşekkür ederim.
Amilazin üst sınırı 100 olup, test sonucu en az 3 katı ve üstü olmadığı sürece hiç bir soruna işaret etmez. Amilaz öncelikli olarak akut pankreatit göstergesidir ve 1000 ve üzeri değerlere çıkar ve mutlaka lipaz ve crp değerleri de yükselir. Akut pankreatiti fark etmemeniz imkansızdır. Dünyanın en ağrılı hastaliklarindan biridir. Yani sizin amilaz değerleriniz tıp için anlamsızdır