Süt şekeri olarak da bilinen laktoz doğada memelilerin sütünde bulunur. Normalde laktaz enzimiyle ince bağırsakta galaktoz ve glikoza parçalanan bir disakkarittir.
Bilgi için 0216 411 99 77
Laktoz İntoleransı Nedir?
Yazı İçeriği
Vücudumuzda laktaz enzimi eksikliği olması halinde sütle birlikte aldığımız laktoz yıkılamaz. Yıkılamadığı için de ince bağırsağımız tarafından emilemez, sindirilememiş olarak kalır. Sindirilmeden kalın bağırsağa geçen laktoz orada bakterilerle fermente olarak gaz, şişkinlik, mide krampları ve ishale sebebiyet verir. Oluşan bu patolojik tabloya Laktoz İntoleransı denir.
Dolayısıyla laktoz intoleransının ana sebebi enzim yetersizliğidir diyebiliriz.
Laktoz intoleransı bağışıklık sistemimizin süt bileşenlerine karşı reaksiyon vermesi ile benzer belirtiler göstermektedir. Bu yüzden süt alerjisiyle karıştırılmaması gerekmektedir.
Laktoz İntoleransı Olan Hastalarda Görülen Semptomlar Nelerdir?
Sindirilmemiş laktoz kalın bağırsağa geçer ve bakteriler tarafından fermantasyona uğrar bu da çeşitli sindirim sıkıntıları oluşturur.
Bütün bu süreçlerden kaynaklı oluşan gazlar ve kolon hücrelerinde oluşan dengesizlik şu semptomlara sebebiyet verir.
- Gaz oluşumu
- Şişkinlik
- Gurultu
- Meteorizm (karında davul gibi gerginlik oluşması)
- İshal
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kramplı mide ağrısı.
İnce bağırsaklarda glikoz emiliminin azalması aynı zamanda başka semptomlar da gösterebilir. Bunlardan birisi geçici olarak yorgunluk hissi semptomları olabilir.
Laktoz İntoleransının Nedenleri Nelerdir?
Genetik nedenlere bağlı olabileceği gibi, çölyak, crohn gibi çeşitli hastalıklara veya bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak gelişen bağırsak hasarından da kaynaklanabilmektedir.
Başlıca sebebi laktaz enzim eksikliği olmasına rağmen toleransı etkileyen farklı sebepler oluşabilir.
Bu sebepler; alınan laktozun miktarı, midenin boşalma hızı, ince bağırsağın ozmatik yüke verdiği cevap, bağırsaktaki normal flora bakterilerinin miktarı ve ilerlemiş yaş olarak sıralanabilir.
Laktoz İntoleransı Türleri Nelerdir?
2 ana başlıkta toplayabiliriz, genetik olan primer formu ile sekonder olan kazanılmış formu:
Primer Laktoz İntoleransı
Çok Yaygın Bir Enzim Yetersizliği Türüdür. 3 şekilde görülür.
Konjenital(doğuştan), kazanılmış yada prematüre bebeklerde görüldüğü gibi geçici laktaz eksikliğine bağlı olarak gelişen türüdür.
Konjenital Laktoz İntoleransı:
Genellikle bebeklik çağında görülmeye başlanır. Semptomları immün sistemimizin süt bileşenlerine karşı reaksiyon verdiği süt alerjisiyle benzerlikler göstermektedir. Bu yüzden süt alerjisiyle karıştırılmaması tedavi planı için çok önemlidir.
Kazanılmış Laktoz İntoleransı:
Laktoz üretimi bütün memelilerde olduğu gibi insanlarda da anne sütünden kesilme sonrasında azalma gösterir. Yaşla birlikte azalan laktaz enzimi eksikliği intoleransın oluşmasına sebep olabilir.
Geçici Laktoz İntoleransı:
Daha çok Prematüre bebeklerde görülen intolerans tipidir. Henüz gelişimin tamamlanmamasıyla ilgilidir.
Dünya nüfusunun %75inde primer laktoz intoleransı olduğu düşünülmektedir. Etnik kökenlere göre rastlanma sıklığı görülmesi genetik olabileceğini de düşündürmektedir.
Sekonder Laktoz İntoleransı
Laktoz intoleransının sekonder formunda meydana gelen laktaz üretimi genetik olmayan nedenlerden altta yatan başka hastalıklardan kaynaklı olarak da azalır.
Sekonder laktaz yetersizliği, ince bağırsak epitelininin hasara uğraması kaynaklı olarak oluşur. Örnek olarak hücre bölünmesini durdurucu tedavi alındığında, antibiyotik tedavisi verildiğinde, çölyak, crohn hastalığına yakalanmış kişilerde bu durum görülebilir.
Bağırsak epiteline hasar veren hastalık tedavi edildiğinde enzim aktivitesi de normale döner.
Laktoz İntoleransı Tanısı Nasıl Konulur?
Laktoz Tolerans Testi
Mevcut laktoz intoleransını doğrulamak maksadıyla tanıda laktoz tolerans testinden istifade edilmektedir.
Süt ve süt ürünleriyle beslenme yoluyla aldığımız Laktoz, laktaz enzimiyle sindirildikten sonra galaktoz ve glukoz ortaya çıkar demiştik. İşte bu bilgiyle yola çıkarak dışarıdan belli bir miktar laktoz verdiğimiz hastanın kanında belli aralıklarla glukoz ölçümü yapılır. Çıkan sonuçlar glukozdaki artış parametrelerine göre “Laboratuvarımız doktorları veya testi isteyen doktorunuz tarafından değerlendirilir”.
İntolerans gösteren hastalarda testin yapıldığı süreçte gaz, şişkinlik, diare gibi belirtiler görülebileceğinden hastamızın test sürecince uzmanımızın gözeteminde olması sağlanır.
Diğer Tanı Yöntemleri
Fekal PH ölçümü, bağırsak biopsisi, nefeste hidrojen gazının ölçülmesi yöntemleri de tanı yöntemleri arasında sayılsa da klinikte pek tercih edilen yöntemler değildir.
Anormal bakteri kolonileşmesi ya da diyabetes mellituslu bulunan hastalarda yalancı negatif sonuçlara da rastlanabilir. Gastrik boşalma veya hastalıklar sonuçlara etki edebilir. Mideden hızlı geçiş yükselen kan şekeri değerleri sonucu çıkarabilir. Yavaş geçiş ise düşük değerler şeklinde sonuç verebilir. Mutlaka uzman değerlendirmesi alınmalıdır.
Bilgi Almak İçin Tıklayarak Arayabilirsiniz 0216 411 99 77
Sık Sorulan Sorular
Nasıl Tedavi Edilir?
• Tedavi olarak uzmanlar tarafından ilk olarak diyetle alınan laktozun azaltılması yada tamamen kısılması denenebilmektedir tabi bu durumda alınması gereken enerji için farklı kaynaklardan protein alımının düzenlendiği uzman kontrolünde bir diyet uygulanmalıdır.
• Doktorunuz laktaz içeren hazır preparatlar önerebilir.
• Yavaş yavaş arttırılan dozlarla laktoz içeren gıdaların alınması yöntemiyle de bağırsaktaki toleransı arttıracak bir uyum mekanizması geliştirebildiğini gösteren çalışmalar ve öneriler de vardır.
• Laktoz intoleransının sekonder formuna sahip hastalarda uygulanacak olan tedavi ise bağırsak epiteli hasarına sebep olan hastalığın tedavisi gerçekleşip hasarın ortadan kalkmasıyla olacaktır.
Hastanın primer laktoz intoleransı formu taşıdığının bilinmesi belirlenecek tedavi planında kullanılabilir.
Örneğin hastanın diyetinin laktozsuz, düşük laktozlu diyet olarak düzenlenmesi sağlanabilir veya hayat boyu laktaz preparatları kullanmak olarak karşımıza çıkar.
Diğer taraftan laktoz intoleransının sekonder formuna sahip hastalarda uygulanacak olan tedavi sadece bağırsak epiteli hasarı tedavi oluncaya kadar gereklidir.
Yani nedenin ortadan kalkmasını takiben ve altta yatan hastalıklar tedavi edilinceye kadar tedavi uygulanır. Sekonder laktoz intoleransı halinde hayat boyu devam edecek olan laktozsuz diyete gerek duyulmaz. Sadece geçici diyet yeterli olabilir.
Laktoz İntoleransına Sebep Olan Gıdalar Hangileridir?
Laktoz intoleransıyla yaşamak malesef pek de kolay değildir, içeriğinde süt ve süt ürünleri bulunan tüm gıdalar laktoz intoleransına sebep olabilmektedir. Bunlara örnek olarak; Süt, yoğurt, peynir, kefir, tereyağ, dondurma, süt tozu, işlenmiş gıdaların çoğu, çikolata, pasta, kremalı ürünler, bisküvi, kurabiye sayılabilir.
Şiddetli intolerans gösteren hastalarda alınan besinin içerisine bir süt damlası dahi karışmış olsa ciddi semptomlar ortaya çıkarabilir.
Laktoz İntoleransım Var, Nasıl Beslenmeliyim?
Süt ve süt ürünleri B12, A ve D vitaminleri, kalsiyum ve protein açısından zengin besinlerdir. Bu besinlerin tüketilmemesi bireylerde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bu hastaların süt ve süt ürünleri haricindeki diğer protein kaynaklarından bol miktarda tüketmeleri ve eksik olan vitaminleri de takviye şeklinde almaları çok önemlidir. Bu sebeple bir uzman gözetiminde günlük diyetlerini oluşturmalarını önermekteyiz. Bu gıdalara örnek vermek gerekirse meyve, tofu, soya fasulyesi, brokoli, et, balık gibi protein ve vitamin açısından zengin gıdaları tüketmeleri önerilmektedir.
Primer ve Sekonder Laktoz İntoleransı Arasındaki Fark Nasıl Konulur?
Primer ve sekonder laktoz intoleransı arasındaki farkı görebilmek amacıyla genetik testler tercih edilebilir. Laktoz yükleme testinde pozitif çıkan hastalarda takip testi olarak doktorlar tarafından önerilebilir.
Laktoz Tolerans Testi İçin Gerekli Numune Nedir?
Laboratuvarımızda uzmanımızın gözetimi altında sizi ağırlayarak yapacağımız testimizde kolunuzdaki damarınızdan alacağımız kan numunesi kullanılır.
