Bir şey mi arıyorsunuz?

AİDS Testi Nedir?

AİDS Testi

Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu anlamına gelen AİDS, Acquired Immune Deficiency Syndrome kelimelerinin kısaltmasıdır.

AIDS Nedir?

AIDS, “Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu”nun kısaltmasıdır ve HIV virüsünün neden olduğu bir durumdur. AIDS, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve enfeksiyonlar ile kansere karşı savunmasız hale gelmesiyle karakterizedir.

HIV virüsü, insan vücudunun bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynayan CD4+ T lenfositlerine saldırır. Bu saldırı sonucunda vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneği zayıflar. Bu durum, HIV’in AIDS hastalığına yol açmasına neden olur. HIV, vücudun normalde kolayca üstesinden gelebileceği hastalıklarla mücadele etmesini zorlaştırır.

HIV enfeksiyonu olduğunda bazen belirtiler ortaya çıkabilir. Ancak, hastalık hemen kendini belli etmeyebilir. HIV’in seyri boyunca çeşitli evreler vardır ve bu evrelerde farklı belirtiler görülebilir.

HIV ve AIDS Arasındaki Fark Nedir?

HIV,AIDS e sbep olan virüstür. Her HIV pozitif kişi AIDS hastası değildir.

AIDS hastalığı; HIV virüsü ile enfekte olan kişinin enfeksiyonlara ve kansere karşı savunmasız olduğu en riskli evredir.

AIDS Hastalığının Tedavisi Var mıdır?

AİDS hastalığının henüz kesin bir tedavi yöntemi bulunmamakla birlikte günümüzde erken teşhis sayesinde henüz AIDS evresine gelmemiş olan HIV Pozitif hastalar sürekli bir tedavi ile sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam edebilmekte hatta aile kurup çocuk sahibi olabilmektedir.

AİDS Nasıl Bulaşır?

Tedavi edilmediği takdirde AİDS’e sebep olan HIV virüsü korunmasız cinsel temas yoluyla, kan ve kan ürünleriyle ve de anneden bebeğe doğum yada emzirme yoluyla bulaşır. Virüs bulaştıktan uzun bir süre sonra dahi kişide belirtiler net olarak görülmeyebilir. Bu sebeple düzenli test kontrolleri tedaviye erken dönemde başlayabilmek için oldukça önemlidir.

Virüs vücuda alındıktan sonra ilk 1-6 hafta içerisinde akut retroviral sendrom olarak da adlandırılan enfeksiyon tablosu gelişebilir. Görülen belirtiler ise çeşitli hastalıkların belirtileriyle karıştırılabilir. Bu belirtilere örnek olarak ateş , lenfadenopati, farenjit, deri döküntüleri, kas veya eklem ağrısı, ishal, baş
ağrısı, bulantı ve kusma, karaciğer ve dalak büyümesi olabilir. Akut dönemdeki bu belirti ve bulguları 2-4 hafta içerisinde kendiliğinden kaybolur. Enfekte olan kişi akut enfeksiyon döneminden itibaren bulaştırıcıdır.

Eğer AIDS hastalığına karşı şüpheniz varsa, test yaptırmak önemlidir. Bu testler sayesinde, kişinin HIV virüsünü taşıyıp taşımadığı belirlenebilir. Erken tanı, virüsün yayılmasını ve çoğalmasını engelleyerek tedaviye hemen başlama imkanı sağlar.

HIV Testleri Nelerdir?

HIV testleri, kişinin HIV virüsü ile enfekte olup olmadığının tespit edilmesine yardımcı olan testlerdir. Virüs taşıyan kişiler uygulanan testler sayesinde tespit edilir.

Erken teşhis her zaman önem taşır. Erken teşhis sayesinde HIV Pozitif kişide virüsün çoğalması ve AIDS  oluşması önlendiği gibi yayılması da önlenir. Günümüzde HIV virüsünü taşıyan insanların aldıkları tedavi ile virüs yükünü kontrol altında tutulması sayesinde virüs nedeniyle hayatını kaybetmesi önlenebilir.

HIV enfeksiyonu sadece erişkinleri değil, bebek, çocuk, genç, yaşlı demeden her yaş grubunu etkileyebilen bir hastalıktır. Günümüzde bulunan tedavi yöntemleri sayesinde, HIV pozitif hastaların neredeyse tamamında hayati risk hemen hemen ortadan kalkmış ve HIV enfeksiyonu ölümcül hastalık olmaktan çıkıp, yaşam boyu ilaç kullanımını gerektiren bir tür kronik hastalığa dönüşmüştür.

AİDS TESTİ Nedir?

Kişiler HIV virüsü ile enfekte olup olmadıklarını anlamak amacıyla halk arasında genel tanımlama olarak AIDS testi olarak da bilinen aslında daha doğru tanımlamayla HIV testi yaptırabilirler, kısaca HIV testi AİDS şüphesi taşıyan kişilere uygulanan bir testtir.

Ancak HIV testi tek bir test değildir. HIV pozitif olup olmadığınızı yani HIV enfeksiyonu taşımadığınızı yada AIDS hastası olup olmadığınızı anlamak için şüpheli temastan sonra geçen süre referans alınarak farklı testler yapılmaktadır. Yapılabilen bu testleri kısaca özetlemeye çalışalım.

AIDS Testleri Nelerdir ve Hangi Aşamada Hangi Testi Yaptırmalıyım?

Bekleme Süresi
ELISA Testi 6 – 12 hafta
P24 Antijen Testi 3 hafta sonra
Dördüncü Jenerasyon Antijen ve Antikor testi 3. hafta
HIV PCR (RNA) Testi 9 – 11 gün
HIV Doğrulama Testi / HIV Western Blot Testi Uygulanan testten 2 – 4 hafta sonra sonucun doğrulanması amacıyla uygulanır.

1. ELİSA (Anti-HIV) Testi

HIV enfeksiyonu, zamanla AIDS hastalığına neden olabilir. HIV enfeksiyonunu tespit etmek için en yaygın kullanılan test, Anti-HIV antikor testidir. Bu test, vücudun HIV virüsüne karşı ürettiği antikorları bulmaya çalışır.

Anti-HIV testi, ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) adı verilen bir yöntem kullanılarak yapılır. ELISA, bir laboratuvar testi yöntemidir ve HIV testinde antikorları tespit etmek için kullanılır.

Vücut, HIV virüsüne maruz kaldıktan sonra genellikle 3-8  hafta içinde bu virüse karşı antikorlar üretmeye başlar. Antikorların yeterince çoğalıp testte ölçülebilmesi ise kişiye göre değişiklik gösterir ve 6-12 haftayı bulabilir.

AİDS Şüpheli Temastan Hemen Sonra Anti HIV Testi Yaptırmak Doğru Mudur?

Şüpheli bir temasın hemen ardından test yaptırmak doğru ve net bir sonuç almaya yardımcı olmayacaktır.

Virüs evreler halinde yayılarak vücudu etkisi altına alır. Virüs çoğaldıkça vücutta antikor gelişimi başlar. İlk evrede vücutta antikor gelişimi yoktur. Bu sebepten temastan sonraki en az 6. haftadan önce antikor testi doğru sonuç vermeyebilir.

Bu nedenle şüpheli bir temasın hemen ardından antikor testi yaptırmak doğru sonuç almaya yardımcı olmayacaktır.

Uygulanan Anti-HIV testinden sağlıklı sonuç elde edilmek isteniyorsa şüpheli temasın ardından 3 ay beklenmesi ideal kabul edilir. 3 aydan önce uygulanan testin sonucu negatif olabilir. Negatif sonuç ise kişinin virüs taşımadığı anlamına gelmez. Güvenilir ve doğru sonuç için 3 ay beklemek gerekir. 3 ayın sonunda Anti-HIV testinin sonucu pozitif çıkmışsa test tekrar uygulanır.

Test yaptırdıktan sonra negatif sonuç alan kişiler eğer şüpheli durumdaysa kendini korumaya almayı, virüsün yayılmasını önleyerek bir sonraki teste kadar beklemelidir.

2. Dördüncü Jenerasyon Antijen ve Antikor Testi

Şüpheli cinsel ilişki sonrasında veya kan nakli gibi durumlarda HIV testi yaptırılacaksa öncelikle daha erken evrede cevap alabileceğimiz Dördüncü Jenerasyon Antijen ve Antikor testi  yada diğer ismiyle HIV Combo testi  yaptırılmalıdır.

HIV erken tanı testi olan bu testte HIV virüsünü işaret eden P24 antijenle birlikte HIV antikorları aynı test içinde çalışılır. Kısaca  aynı anda hem antijen hem de antikor tarayabildiğimiz bir testtir. Bu özelliğiyle antikordan daha önce oluşan antijeni tayin ederek daha erken bir sürede bulaştan 21 gün sonrasında sonuç alabiliriz.

P24, HIV  virüsüne özgü bir proteindir. Titizlikle çalışılmış testlerde eğer sonuç pozitifse kişide HIV virüsü tespit edilmiş olabilir ancak hastaya HIV pozitif tanısı konulması için mutlaka doğrulama testi yapılmalıdır, doğrulama testi yapılmayan hasta HIV pozitif kabul edilmez.

Kişiye virüs bulaşmışsa P24 testi ile  ortalama 15 gün ile 21 gün arasında pozitif sonuç alınabilir.

Anti-HIV antikorları ise yaklaşık 6 hafta ile 12 hafta arasında kanda pozitif olur.

Eğer test sonucu yine pozitif çıkmışsa bu defa yalancı pozitif durumunun olmaması için Western Blot Testi uygulanır.

3. Western Blot Testi

HIV Western Blot testi, HIV virüsüne özgü p24 proteininin yanı sıra diğer proteinleri de (örneğin p18, p30, p40, p41, p53, p55, p68, gp160, gp120 gibi) tespit etmek için kullanılan bir moleküler testtir. Bu test, p24 antijen testinden daha fazla çeşitlilikteki proteinleri tarar, ancak genellikle daha az duyarlıdır. Bu sebeple, HIV enfeksiyonunun doğrulanması amacıyla genellikle son aşamada yapılır ve pozitif bir test sonucunu doğrulamak için kullanılır. Pozitif bir HIV test sonucu alındığında, bu sonucun doğruluğunu teyit etmek için Western Blot testinin yapılması 2-4 hafta sonra uygundur.”

4. HIV RNA PCR Testi

Test fiyatları arasında pahalı kabul edilse de HIV RNA PCR Testi, HIV tanısında en erken ve sağlıklı bilgiyi vermektedir.

Uygulanan bu test sayesinde virüsün genetik yapısı ölçülebilir. Vücutta henüz antikor oluşmadan bu test sayesinde enfeksiyon tespiti yapılabilir.

Şüpheli temasın ardından yaklaşık 10 gün sonra kanda enfeksiyon tespiti yapılabilir.

28 günün ardından uygulanan PCR testinin kanda enfeksiyon yakalama oranı %98 üzerine çıkmaktadır.

Özetle söylemek gerekirse;

  • HIV RNA testinde bulaştan 10 gün sonra pozitif sonuç öğrenilebilir. Eğer birinci aydan sonra test yapılırsa %100’e yakın net sonuç elde edilir.
  • P24 testi erken AIDS ve HIV tanısı için şüpheli temastan 3. haftada yaptırılmalıdır. Eğer sonuç negatif çıkarsa sorun yok demektir. Net bir sonuç için Western Blot Testi uygulanabilir.
  • Şüpheli temastan sonra ilk 3 ay içinde Anti-HIV baktırmak güvenilir değildir. Test sonucunun yalancı negatif çıkması muhtemeldir.
  • Dünya Sağlık Örgütü, test sonucu negatif çıksa dahi şüpheli temas sonrasında 6 ayda bir test yaptırmak gerektiğini söylemektedir. P24 ve HIV RNA testi negatif çıksa dahi 6 ayda bir Anti-HIV baktırmak sağlıklı olacaktır.

Erken Tanı İçin AİDS Testi Neden Önemli?

HIV enfeksiyonu alan kişiler ilk zamanlarda bazı hastalıklarla benzer belirtiler gösterir.

Grip, nezle, kansızlık, ateş, ishal gibi hastalıklar bunlardan bazılarıdır. Bu belirtiler AİDS’e özgü değildir. Bu nedenle diğer hastalıklarla karıştırılabilir.

Virüs kaptığını anlamayan kişiler hem kendi sağlığını riske atar hem de virüsün bulaşmasına neden olur.

Virüsle mücadele etmek, virüsün yayılma hızını kontrol altına almak için şüpheli temasta bulunan her birey mutlaka test yaptırmalıdır.

Bu makale tıbbi tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Sağlıklı yaşam rutininizde herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuzla görüşün.

Kaynaklar

HIV/AIDS TANI TEDAVİ REHBERİ 2019, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1133

WHO (Dünya Sağlık Örgütü), HIV, viral hepatit ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar hakkında küresel ilerleme raporu, 2021

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak.

You may use these <abbr title="HyperText Markup Language">HTML</abbr> tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

*

× Whatsapp Destek Hattı
Bizi Arayın